Logo

Waxy-aardappelen: teelt met meerwaarde

Christoph Renken, agrariër op de Lüneburger Heide, deelt zijn praktijkervaringen over de samenwerking met Royal Avebe en de teelt van waxy-aardappelen op zijn landbouwbedrijf.

Welke betekenis hebben de waxyaardappelen voor jouw bedrijf?

“Met onze maatschap, die bestaat uit twee bedrijven, bewerken wij zo’n 500 hectare land. De teelt van energieopwekkende planten die bestemd zijn voor de biogasinstallatie en warmtekrachtcentrale vormt het grootste aandeel qua teeltoppervlakte en arbeidstijd. Persoonlijk had ik altijd de wens om met dit bedrijf weer aardappelen te gaan telen. Zo’n vijf jaar geleden zijn we op circa 15 hectare met de teelt van waxyaardappelen begonnen en intussen is dit uitgegroeid tot 50 hectare. Met ongeveer 10% van de totale teeltoppervlakte speelt de waxy-aardappel al een zeer belangrijke rol voor de toegevoegde waarde van ons bedrijf.”

Wat zijn de voordelen van de waxy-aardappelen?

“Omdat ik graag met ons bedrijf weer met de aardappelteelt wilde beginnen, zocht ik naar een manier om dit met de voor ons beschikbare capaciteit voor elkaar te krijgen. De teelt van consumptieaardappelen is steeds onderhevig aan fluctuerende marktprijzen en hoge vaste kosten. Alleen al de investering in de hiervoor noodzakelijke bewaartechnologie zou tot hoge vaste lasten leiden. Gedurende de piektijden, met name in het voorjaar en in het najaar, beschikken wij bovendien niet over voldoende capaciteit voor de tijds- en kostenintensieve levering of bewaring van deze aardappelen. Op dit punt heeft het concept van Avebe mij kunnen overtuigen. Met de teelt van waxy-aardappelen bleven de vaste lasten laag. In combinatie met het door de fabriek georganiseerde transport was het risico te overzien. Met de prijs die Avebe mij betaalt, kunnen de gemaakte kosten zeer goed  worden gedekt en kan een goed rendement worden behaald. Door de keuze voor de waxy-aardappelteelt hebben we weer aardappelen in ons bedrijf kunnen halen die zeer efficiënt zijn in termen van arbeidsintensiviteit en tegelijkertijd een grote toegevoegde waarde bieden voor onze bedrijfseconomie.”

Welke meerwaarde biedt de waxy-aardappelteelt?

“Naast de bedrijfseconomische meerwaarde levert de teelt ook een persoonlijke meerwaarde op. Met dit bijzondere zetmeelaardappelras zijn wij een onderdeel van een unieke productieketen. Wij produceren geen nietszeggend of onbeduidend product dat ergens in de industrie verloren zal gaan en daarom makkelijk te vervangen is, maar juist een waardevolle grondstof: het waxy-zetmeel. Voor ons zelf werkt dit buitengewoon motiverend. Bedrijfseconomisch is de waxy-aardappel net zo interessant. Afhankelijk van de individuele teeltvaardigheden kunnen met waxy-zetmeelaardappelen opbrengsten worden behaald die slechts een klein beetje lager liggen dan die van conventionele zetmeelaardappelen. Door de hogere vergoeding die Avebe voor ons waxy zetmeel betaalt, is er in vergelijking met de gewone zetmeelaardappel qua dekkingsbijdrage een positief verschil van ongeveer 15 tot 20 procent.”

Welke voordelen heb je door het Avebe-teeltcontract?

“Zoals eerder genoemd is het door de fabriek georganiseerde transport een groot voordeel dat ons door het teeltcontract met Avebe wordt geboden. Aan het begin van het jaar geef ik het geplande teeltoppervlakte en de locaties op. Avebe maakt dan een interne afhaalplanning voor de volgende campagne en laat mij als teler weten wanneer en hoeveel er wordt opgehaald. Deze planning is zo tijdig opgezet dat wij al voor de bewerking van de velden efficiënt en met een vooruitziende blik een goede inschatting kunnen maken en op basis daarvan kunnen beslissen. Een ander punt dat voor mij vooral aan het begin van de teelt zeer heeft geholpen, was de ondersteuning die ik van Avebe heb gekregen. Als contractteler konden wij gebruik maken van een teeltadviseur die ons bij alle vragen omtrent de succesvolle teelt van waxy-aardappelen heeft kunnen helpen. Vooral aan het begin was deze ondersteuning zeer waardevol.

Wat zijn volgens jou de toekomstverwachtingen van de waxy-aardappelteelt?

“Persoonlijk denk ik dat wij voor een groeimarkt produceren. De vraag naar waxy-zetmeel als gelijkwaardige vervanger van dierlijke gelatine neemt bijvoorbeeld toe. Waxy-zetmeel is een goed product dat voor industriële toepassingen en volgens geldende normen
goed verwerkt kan worden. Ik ben van mening dat er op dit vlak nog veel potentieel zit.”
“Momenteel maken wij ons allemaal waarschijnlijk grote zorgen over de stijgende energiekosten. Ons staan spannende tijden te wachten waarin zowel risico’s als kansen in het verschiet liggen. Ik ben optimistisch dat Avebe ervoor zorgt dat de meerwaarde ondanks deze veranderlijke voorwaarden voor de teler en voor de vermeerderaar behouden blijft. In de afgelopen jaren heeft Avebe zich ook als een goede partner bewezen.”

 

Markt voor waxy-aardappelzetmeel flink in de lift.

Producenten van levensmiddelen zijn tegenwoordig op zoek naar manieren om hun product op een kosteneffectieve manier te produceren, mét behoud van kwaliteit. Waxyaardappelzetmeel kan in toepassingen worden gebruikt waarin gewoon aardappelzetmeel minder gewenst is, zoals in zuivel. Royal Avebe heeft met Eliane waxyaardappelzetmeel een innovatieve techniek in de markt gezet met alle goede functionaliteiten van aardappelzetmeel, vertelt manager Food Applications Willeke Thürkow. Gewoon aardappelzetmeel bestaat uit zowel amylose als amylopectine. Het zetmeel van waxy-aardappelen bestaat voor meer dan 99 procent uit amylopectine. Dit heeft als belangrijke eigenschap kleefkracht en is daardoor ideaal voor zuivelproducten en bakkerijvullingen, maar ook voor vleestoepassingen en vleesvervangers.“Het mooie van de Eliane-producten is de gladde en glanzende uitstraling, de veelzijdige verwerking en de unieke mogelijkheden voor verschillende texturen van het levensmiddel”, zegt Thürkow. “Bovendien kun je met een relatief lage dosering van het product toe, wat het kostentechnisch aantrekkelijk maakt.” Waxy-aardappelzetmeel heeft het bijkomende voordeel dat het meerdere ingrediënten kan vervangen, waardoor de ingrediëntenlijst korter wordt.

Geen ongewenste gelering

De functionaliteiten van waxyaardappelzetmeel zijn heel interessant voor zuivelproducten, vervolgt business leader Food Goos Wierbos. “Waxy-aardappelzetmeel heeft hele mooie eigenschappen voor zuivel, omdat het geen ongewenste gelvorming geeft. Regulier aardappelzetmeel heeft bij zuivel de neiging om een lange en slijmerige structuur te geven. Dat wil de consument niet. Het waxy-zetmeel kan breed worden gebruikt; ook in mayonaise, dressings, sauzen of borrelnoten doet het product het heel goed.” Eliane, het aardappelras voor waxyaardappelzetmeel, is ontwikkeld door Avebe aan de hand van de klassieke veredelingsmethode. Omdat we onze eigen aardappelrassen kweken, hebben we alle eigenschappen van ons eindproduct in de hand: van zand tot klant, zegt Thürkow. “Eliane was ons eerste grote aardappelras. We werken continu aan doorontwikkeling van de rassen. Daarnaast werken we aan de ontwikkeling van nieuwe waxy-zetmeelproducten en zijn we bezig met het ontwikkelen van nieuwe toepassingen.”

Groeiende markt

Avebe maakt inmiddels een hele reeks van waxy-zetmeelproducten voor allerlei markten en toepassingen, aldus Wierbos. “We hebben een range van meer dan 25 verschillende producten. De behoefte van de consument is niet overal hetzelfde: in Amerika wordt iets anders van het product verwacht dan in Europa of Azië. Om waxy-producten wereldwijd beschikbaar te maken én te houden, is uitbreiding van het waxy-teeltgebied in 2023 gewenst. We zien de markt voor waxy-aardappelzetmeel groeien, zowel vanuit onze eigen ontwikkeling als vanuit de klantvraag. Als Avebe zijn we gefocust op plantaardig. Waxy past in die filosofie, zowel aan de zetmeel- als eiwitkant.”